Özlem SARSIN
Enerji Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ENSİA) Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kalaycı, Türkiye’nin güneş enerjisi kurulu gücünün bu yılın mart sonu itibarıyla 12 bin 636 MW’a ulaştığına değinerek, söz konusu rakamın 2035 yılında 53 bin MW’a çıkacağının hesaplandığını bildirdi. Kalaycı, “Ülkemizin elektrik enerjisi kurulu gücüne her yıl en az 3 bin 500 MW seviyesinde güneş enerjisi santrali devreye alması gerekiyor. Bu büyük ivmeye gerek mevzuat gerekse üretim, iletim ve dağıtım altyapımız ile hazır olmamız gerekiyor” dedi.
“Hızımızı 2.5 kat artırmalıyız”
Türkiye’nin elektrik enerjisindeki kurulu gücünde bu yılın ilk iki ayında 230 MW’lık artış elde edildiğine dikkat çeken Kalaycı, Şubat ayı itibarıyla Türkiye’de ilk kez güneş enerjisi kurulu gücünün rüzgâr enerjisini geride bıraktığını kaydetti. Güneş enerjisi sektörünü kaydettiği ivmenin rakamlara da yansıdığını belirten Kalaycı, şöyle devam etti: “Güneş enerjisi ilk kez 2024 Şubat ayında rüzgâr enerjisini geçti.
Bu önemli bir gelişme, çünkü güneş enerjisi, rüzgâr enerjisine göre çok daha yeni bir sektör. 26 yıllık bir sektör olan rüzgâr enerjisini geçerken; kurulu güç bakımından ithal kömür, linyit gibi kaynakları da geride bıraktı. Şu an Türkiye’deki en büyük kurulu güç doğal gazda. Ardından barajlı hidroelektrikler ve güneş enerjisi geliyor. Sektör kurulu güçte 3’üncü sıraya yükseldi. 2035 senesinde güneşin kurulu güç anlamında lider olmasını bekliyoruz. Bu nedenle hızımızı 2.5 katına çıkarmamız gerekiyor.”
“Her ay en az 300 MW GES devreye almamız gerekiyor”
ENSİA Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kalaycı, Türkiye’nin Ulusal Enerji Planı’nda ve “Net Sıfır” vizyonunda belirlediği hedeflere ulaşması için her ay en az 300 MW GES devreye alması gerekirken, mevcut durumun bunun çok gerisinde olduğunu hatırlattı. İş yapma kabiliyeti ve piyasa alımları bakımından hızlılık ve güvencenin dikkate alınması gerektiğinin altını çizen Kalaycı, şu değerlendirmeyi yaptı: “Güneş enerjisinde geçen 10 yılda devreye aldığımız kurulu gücün 4,5 katını gelecek 12 yılda devreye alacağız. Böylesine büyük bir devinimden söz ediyoruz.
Buradaki en büyük sıkıntı lisansız projelerdeki kapasitelerde şu an hâlâ az kapasite açıklanıyor. Aslında yatırım tarafında ilgi var ama kapasite açılmadığı için trafo merkezlerine bağlanılamıyor. Her şey hazır, panel fiyatları oldukça uygun seviyelere geldi, finansal koşullar kötü olmasına rağmen yatırım maliyetleri karşılanabiliyor. Ancak yatırımcılar bağlantı sorununda takılıp kalıyor. TEİAŞ’ın kapasite sorununa hızla çözüm bulması gerekiyor. Yılda belki 4 bin MW kapasite açılıyor olması gerekiyor.”
“Panel fabrikaları düşük kapasite ile çalışıyor”
Türkiye’nin güneş enerjisinde 2024 yılını 2 bin MW’ın altında bir kurulu güç artışı ile kapatacağı öngörüsünde bulunan Alper Kalaycı, şu an ulaşılan kapasite rakamlarının olması gereken hızın yarısından daha az olduğuna dikkat çekerek, hedeflere erişme anlamında gidilmesi gereken daha çok yol olduğunu kaydetti.
Türkiye’de faaliyet gösteren irili ufaklı 72 güneş paneli fabrikasının toplamda 48 bin MW gibi çok yüksek bir kapasiteye ulaştığına değinen Kalaycı, arz ve talep arasında derin bir uçurumun bulunduğunu iletti. Üreticilerin ihracat kanallarını açmak ve Çin ile uluslararası piyasalarda rekabetçi bir yapıya kavuşmak zorunda olduklarını vurgulayan Kalaycı, “Fabrikalarımızın kapasiteleri ile Türkiye’nin ihtiyacı arasında kapanmaz bir fark var.
Türkiye pazarının yüzde 5’ini karşıladığımızda geri kalan yüzde 95 üretim ne olacak? İşte bu yüzden firmalarımız yönünü yurt dışı fuarlara çevirmiş vaziyette. Çin panellerinin giremediği pazarlara girebilme şansları var. Amerika’da panel üretimine başlayan Türk firması var. En büyük sıkıntı panel üretimi fabrikalarımızın düşük kapasitelerle üretim yapıyor olması. Böyle giderse fabrikaların belki de yarısı 1 sene içinde kapanabilir. Ciddi bir eleme yaşanabilir” ifadelerini kullandı.
“Planlama yapmadan her üreticiye izin vermek doğru bir hamle değildi”
Panel fabrikalarının içinde bulunduğu açmaza dikkat çeken Başkan Alper Kalaycı, “500 MW’lık fabrikada 100 MW üretmeye çalışacaksınız, üç vardiya çalışabilecekken belki bir vardiya çalışacaksınız. Anti damping çerçevesinde Türkiye’ye dışardan panel girişinin önü büyük ölçüde kesildi. Ancak bu durum yüzlerce konteyner dolusu güneş paneli üreten ekipman girişine sebep oldu. Ayrıca panellerde kullanılan ham maddede Türkiye, kayda değer miktarda ithalat yapıyor. Dengeyi yakalayamadık. İyi bir planlama ve ihtiyaca göre analizler yapıldıktan sonra üreticilere izinler verilseydi, mevcut üreticiler bu zor duruma düşmeyecekti” dedi.
